Hải quan cảnh báo các hành vi gian lận khi xuất khẩu khoáng sản

Hoạt động khai thác khoáng sản. Ảnh: Internet

Tổng cục Hải quan cho biết, thời gian qua, tình hình khai thác, buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép khoáng sản trên các tuyến, địa bàn, vùng biển trọng điểm vẫn diễn biến khá phức tạp, gây thất thu ngân sách nhà nước và ảnh hưởng đến an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.

Các lực lượng chức năng ở trung ương và các địa phương đã phát hiện, xử lý một số vụ việc doanh nghiệp lợi dụng cơ chế chính sách cho phép xuất khẩu một số loại khoáng sản như hiện nay để xuất khẩu khoáng sản không đúng quy định, không có nguồn gốc hợp pháp.

Trên cơ sở rà soát, theo dõi tình hình, Tổng cục Hải quan cảnh báo đến các đơn vị một số hành vi gian lận dễ xảy ra trong việc xuất khẩu khoáng sản.

Cụ thể như, hành vi xuất khẩu khoáng sản nhưng doanh nghiệp xuất khẩu lại khai báo là vật liệu xây dựng thông thường (thuộc thẩm quyền cấp Giấy phép khai thác của UBND tỉnh) nhưng thực tế khoáng sản xuất khẩu không phải là khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường (thuộc thẩm quyền cấp Giấy phép khai thác của Bộ Tài nguyên và Môi trường) để xuất khẩu khoáng sản chưa được cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy phép khai thác theo quy định tại Điều 82 Luật Khoáng sản. Theo quy định, việc xuất khẩu vật liệu xây dựng thông thường doanh nghiệp chỉ cần có giấy phép khai thác do UBND cấp tỉnh cấp, trong khi đó, khoáng sản xuất khẩu phải khai thác từ mỏ do Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp Giấy phép khai thác.

Hay hành vi làm giả, sửa chữa, sử dụng, quay vòng chứng từ, hóa đơn mua bán, hợp đồng mua bán khoáng sản để xuất khẩu khoáng sản không có nguồn gốc rõ ràng hoặc được khai thác từ các mỏ chưa được cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy phép khai thác theo quy định tại Điều 82 Luật Khoáng sản.

Hành vi khai báo sai số lượng, tên hàng, chủng loại, mã số hàng hóa nhằm mục đích gian lận về thuế, chính sách quản lý, xuất khẩu khoáng sản không đáp ứng quy cách, tiêu chuẩn, điều kiện và nguồn gốc khai thác khoáng sản.

Sử dụng văn bản của UBND tỉnh hướng dẫn thu hồi khoáng sản không phải làm vật liệu xây dựng thông thường trong khu vực khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường nhưng chưa được Thủ tướng Chính phủ hoặc Bộ Tài nguyên và Môi trường chấp thuận nhằm mục đích xuất khẩu khoáng sản được thu hồi không đúng quy định.

Hành vi sử dụng văn bản của Bộ Tài nguyên và Môi trường, UBND tỉnh hướng dẫn các nội dung liên quan đến thăm dò, đánh giá trữ lượng, bổ sung quy hoạch... không có nội dung hướng dẫn, cho phép khai thác, thu hồi theo quy định của pháp luật về khoáng sản để xuất khẩu khoáng sản không đúng quy định. Còn có tình trạng, doanh nghiệp mới chỉ được cấp giấy phép thăm dò, đánh giá trữ lượng khoáng sản mà chưa có giấy pháp khai thác, thu hồi khoáng sản theo quy định nhưng vẫn lập lờ để khai thác và đưa đi xuất khẩu.

Sử dụng văn bản hướng dẫn xuất khẩu khoáng sản tồn kho nhưng chưa được Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường, UBND cấp tỉnh nơi có khoảng sản khai thác, chế biến, rà soát, kiểm tra thực tế, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định theo quy định tại Điều 14 Nghị định 17/2020/NĐ-CP để xuất khẩu khoáng sản không đúng quy định.

Tổng cục Hải quan thông báo một số hành vi gian lận để các đơn vị biết, lưu ý kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ hồ sơ xuất khẩu, thực tế hàng hóa xuất khẩu, đối chiếu với các quy định của pháp luật về khoáng sản, pháp luật về hải quan khi thực hiện thủ tục, đảm bảo khoáng sản xuất khẩu phải theo quy định của pháp luật.

SIẾT CHẶT ĐẦU RA CỦA KHOÁNG SẢN

Cùng với việc giúp cán bộ hải quan cơ sở nhận diện các hành vi gian lận trong xuất khẩu khoáng sản, Tổng cục Hải quan cũng đã hướng dẫn các đơn vị Hải quan việc điều tra, xác minh, xử lý vi phạm trong hoạt động xuất khẩu khoáng sản, có dấu hiệu vi phạm về nguồn gốc khai thác...

Theo đó, Tổng cục Hải quan giao Cục Kiểm định Hải quan xây dựng kế hoạch, giải pháp thực hiện việc giám định đối với các mẫu khoáng sản xuất khẩu. Cục Kiểm tra sau thông quan tiến hành đánh giá, kiểm tra sau thông quan đối với các doanh nghiệp có dấu hiệu sai phạm.

Ngoài ra, các đơn vị hải quan sẽ tiến hành thu thập thông tin, dữ liệu, hồ sơ liên quan hoạt động xuất khẩu khoáng sản trong thời gian qua của từng địa phương, doanh nghiệp… Qua đó sẽ thực hiện xác minh hồ sơ, tài liệu nước ngoài đối với lô hàng khoáng sản xuất khẩu có dấu hiệu nghi vấn vi phạm pháp luật.

Các đơn vị hải quan chỉ thực hiện đăng ký tờ khai hải quan xuất khẩu đối với khoảng sản được khai thác từ các mỏ đã được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép khai thác theo quy định của Luật Khoáng sản. Chỉ cho xuất khẩu những khoáng sản có trong danh mục được phép.

Nguồn: Tạp chí Hải quan Online/Vn Economic New